BỆNH TRẺ EM – Tiêu Chảy

Tiêu chảy là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh và tử vong cho trẻ em các nước đang phát triển. Trên toàn thế giới, hàng năm mỗi trẻ mắc trung bình 3,3 đợt tiêu chảy, nhưng ở một số vùng có thể mắc hơn 9 đợt. Nguyên nhân gây bệnh thường gặp là do siêu vi, kế đến là vi trùng, ký sinh trùng và một số tác nhân khác …

1. Tiêu chảy có thể dẫn đến hậu quả gì cho trẻ ?
Tiêu chảy làm bé bị mất nước và điện giải theo phân. Điều này rất nguy hiểm, cơ thể trẻ nhanh chóng bị khô kiệt dẫn đến tử vong nếu không được bù nước nhanh chóng và thích hợp. Tiêu chảy còn là nguyên nhân hàng đầu gây suy dinh dưỡng. Lý do chính là trẻ ăn ít đi trong khi bị tiêu chảy và khả năng hấp thu chất dinh dưỡng cũng bị giảm một phần, trong khi đó nhu cầu dinh dưỡng của trẻ lại cần phải cao hơn để chống lại bệnh.

2. Khi trẻ bị tiêu chảy có cần thiết phải cho nhập viện không ?
Điều may mắn là hiện nay đã có các biện pháp điều trị hiệu quả và đơn giản. Hầu hết các trường hợp không còn cần thiết phải nhập viện (không tới 3%, theo số liệu của khoa Tiêu hóa, bệnh viện Nhi Đồng 1) mà có thể điều trị tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. Sau khi thăm khám bác sĩ sẽ quyết định chế độ điều trị, nhập viện hay có thể điều trị và theo dõi tại nhà. Khi trẻ không cần nằm viện, những người trong gia đình, nhất là bà mẹ giữ một vai trò rất quan trọng, quyết định sự thành công trong việc chăm sóc bé bị tiêu chảy tại nhà. Nếu biết chăm sóc trẻ bệnh một cách đúng đắn, trẻ sẽ tránh được nguy hiểm, mau lành bệnh và nhanh chóng phục hồi sức khoẻ.

3. Chăm sóc trẻ bị tiêu chảy tại nhà như thế nào?
Để chăm sóc một trẻ bị tiêu chảy đúng cách, bà mẹ cần làm tốt 3 nguyên tắc sau đây:

BA NGUYÊN TẮC ĐIỀU TRỊ TIÊU CHẢY TẠI NHÀ
1. Cho trẻ uống nhiều nước hơn thường ngày để ngừa mất nước do tiêu chảy.
2. Cho trẻ ăn và bú nhiều bữa hơn thường ngày để có sức, mau lành bệnh.
3. Cho trẻ tái khám đúng lúc để được theo dõi và xử trí kịp thời.

1/ Cho trẻ uống nhiều nước hơn thường ngày để ngừa mất nước do tiêu chảy
Trẻ bị tiêu chảy cần nhiều dịch hơn bình thường để bù lại lượng dịch đã mất qua phân và ói. Thường bạn có thể phòng mất nước cho trẻ nếu cho uống đủ lượng dịch ngay khi mới bị tiêu chảy.
Sữa mẹ vừa là thức ăn vừa là loại “nước” rất tốt, cho bé bú mẹ càng nhiều càng tốt và mỗi bữa cho bé bú lâu hơn. Nếu con của bạn được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ thì chỉ cần sữa mẹ và nước chín là đủ. Các trường hợp khác cần cho trẻ uống thêm các loại nước sau: nước canh, nước cháo, sữa đậu nành, sữa chua, nước trái cây như cam vắt (không thêm hoặc thêm rất ít đường), nước dừa tươi, nước chín.
CẦN TRÁNH các loại nước giải khát, nước ép trái cây quá ngọt vì chúng làm cho bệnh xấu hơn. Tuy nhiên nếu trẻ quá “thèm”, bạn có thể dùng nhưng phải pha loãng ít nhất 3-4 lần. Tránh các thức uống có cà phê.
Cho trẻ uống nhiều tùy theo khả năng của trẻ. Cần phải uống chậm, từng muỗng (từng ngụm nếu trẻ lớn hơn). Nếu trẻ bị ói thì ngưng lại khoảng 10 phút, sau đó cho trẻ uống lại nhưng chậm hơn.
Dung dịch ORESOL
Là một dung dịch điện giải, không có tác dụng cầm tiêu chảy nhưng lợi ích của nó là rất hiệu quả trong việc bù lại số lượng nước và các chất điện giải (muối) bị mất qua phân. Dung dịch này thường được thầy thuốc dùng để chữa MẤT NƯỚC do tiêu chảy. Và bạn tuyệt đối phải theo đúng hướng dẫn về cách pha, cách sử được ghi rõ trong toa của thầy thuốc. Để ngừa mất nước bạn chỉ cho trẻ uống dung dịch này sau mỗi lần trẻ tiêu lỏng, nhớ là phải sau khi trẻ tiêu lỏng, xen kẽ với nước chín hoặc các dịch khác như đã nói ở trên.
Cách pha dung dịch ORESOL: cả một gói ORESOL pha với 1 lít nước chín.
Cách uống: tùy theo lứa tuổi (lượng nước uống có ghi trên gói ORESOL)
– Dưới 2 tuổi : 50 đến 100 ml sau mỗi lần tiêu lỏng.
– Từ 2 -10 tuổi : 100 đến 200 ml sau mỗi lần đi tiêu lỏng.
– Trẻ > 10 tuổi : uống tùy thích đến khi hết khát

2/ Cho trẻ ăn và bú nhiều hơn thường ngày
Nếu trẻ còn bú mẹ cần được bú nhiều hơn và mỗi cữ bú lâu hơn. Cho trẻ ăn thành nhiều bữa, và thêm ít nhất 2 bữa so với những ngày không bệnh. Ăn uống chậm. Nếu trẻ còn bú bình, tốt nhất nên dùng muỗng đút sữa chậm.
Về thực phẩm, nên cho trẻ ăn đủ 4 nhóm, đừng quên nhóm dầu, mỡ. Thức ăn cần nấu nhừ. Cho trẻ ăn thêm trái cây tươi như chuối, nho, cam, xoài, mãng cầu. Nói chung các thức ăn hàng ngày của trẻ trước tiêu chảy đều có thể dùng, nếu phù hợp lứa tuổi. Không kiêng ăn, không kiêng sữa. Không cần pha loãng sữa. Thường thì bạn không cần phải đổi sữa, nhưng trong một số ít trường hợp có thể bác sĩ sẽ cho đổi một loại sữa đặc biệt, khi đó bạn hãy đổi sữa cho trẻ và hiếm khi trẻ phải dùng loại sữa này quá hai tuần.
Tuyệt đối không được bắt trẻ nhịn ăn để “ruột nghỉ ngơi”. Điều này hết sức sai lầm và rất nguy hiểm. Thực tế dù trẻ tiêu chảy nhưng vẫn còn khả năng hấp thu hơn 70% chất dinh dưỡng. Cho trẻ ăn sớm sẽ có tác dụng tốt lên tiến trình của bệnh. Bạn cũng nên ăn và uống thêm để “có sức” mà lo cho trẻ.

3/ Cho trẻ tái khám đúng lúc để được theo dõi và xử trí kịp thời khi bệnh diễn tiến nặng.

4. Khi nào cần đưa trẻ đến cơ sở y tế?
Rồi những ngày “gian khổ” cũng qua đi, tiêu chảy thường sẽ giảm sau 5-12 ngày, trẻ bắt đầu chơi, đòi ăn trở lại và lúc này bạn nhớ cho trẻ ăn thêm mỗi ngày một bữa trong ít nhất hai tuần để “phục hồi” sức khỏe.
Một số ít trẻ bị tiêu chảy có thể diễn biến phức tạp, do đó thầy thuốc sẽ dặn khi nào tái khám để cho y lệnh tiếp theo. Trong thời gian chăm sóc tại nhà, cũng cần phát hiện những diễn biến không thuận lợi và nhanh chóng đưa trẻ khám lại ngay để được xử trí kịp thời.
ĐEM TRẺ ĐẾN CƠ SỞ Y TẾ NGAY KHI:
Trẻ bỏ ăn, bỏ bú
Trẻ mệt, bệnh nhiều hơn
Trẻ rất khát nước
Trẻ ói liên tục
Trẻ sốt
Trẻ tiêu phân có máu
Trẻ li bì, khó đánh thức
Trẻ có co giật

Bạn có biết ?
3 nguyên tắc trên đây đã được Tổ chức Y Teá Thế Giới đưa ra hơn 10 năm nay để hướng dẫn bà mẹ chăm sóc trẻ tiêu chảy tại nhà. Bạn cũng có thể áp dụng các nguyên tắc này lúc trẻ mới bị tiêu chảy mà chưa có điều kiện đến cơ sở y tế (nhưng phải đặc biệt lưu ý nguyên tắc thứ 3). Thực hiện tốt các nguyên tắc này là bạn đã góp phần không nhỏ trong việc điều trị thành công bệnh tiêu chảy ở trẻ em
Nguồn : Trích Website Bệnh Viện Nhi Đồng I